Kamila Miłkowska-Samul, „(S)cortesia e social network. Opportunità e rischi del dibattito pubblico su Facebook”, Wydawnictwo Uniwersytetu SWPS, Warszawa 2019
monografia, poświęcona jest współczesnym zjawiskom językowym zachodzącym w mediach społecznościowych, w szczególności różnorodnym formom nieuprzejmości i tzw hejtu (hate speech) na tle różnic w opiniach politycznych; porusza zatem tematykę bardzo aktualną i wpisuje się doskonale w publikacje z tego zakresu, jakie ukazały się zarówno we Włoszech, jak w Polsce. Licząca 382 stron monografia charakteryzuje się przejrzystą strukturą, a jej poszczególne części tworzą logiczną i spójną całość; książka składa się z trzech części (podzielonych kolejno na 10 rozdziałów): we wstępie (r. 1) Autorka uzasadnia wybór tematu, w szczególności Facebooka jako obiektu badania, oraz przedstawia źródła korpusu, na którym zostało przeprowadzone badanie. Część I zawiera metodologiczne podstawy pracy: charakterystykę języka włoskiego używanego w sieci (r. 2) oraz usytuowanie omawianego zjawiska niegrzeczności/hejtu na tle metodologii stosowanych w lingwistyce do opisu grzeczności językowej (r. 3). Część II pracy została poświęcona specyfice komunikacji w sieci (r. 4) i komunikacji za pomocą Facebooka w kontekście debaty społecznej i wymiany opinii politycznych (r. 5); zostały też szczegółowo przedstawione strategie grzecznościowe występujące w debatach politycznych odbywających się na forum Facebooka (r. 6). Część III pracy podważa ten optymistyczny aspekt komunikacji społecznej: Autorka wykazuje na materiale dyskursu włoskiego przywódcy M. Salviniego, iż jest ona czysto pozorna, fatyczna (r. 7), a zjawiska występujące w sieci w ostatnich latach, jak fake newsy, trolle, boty i inne, opisane dokładnie w r. 8, podważają podstawy rzeczywistej komunikacji. Logiczną kontynuacją tej tendencji są rozmaite formy wyrażania opinii politycznych stanowiące zaprzeczenie zasad zarówno komunikacji społecznej, jak demokracji i podstawowej grzeczności w wymianie opinii: Autorka analizuje je na obszernym, różnorodnym korpusie dostarczonym przez zjawiska społeczne zachodzące w ostatnich latach (r. 9), zarówno na płaszczyźnie komunikacji werbalnej, jak niewerbalnej; zwłaszcza różnorodne formy komunikacji niewerbalnej, którym został poświęcony r. 10, nie zostały dotąd opisane w sposób wyczerpujący.
Jak wynika z powyższego, praca sytuuje się na pograniczu pragmatyki językowej, socjolingwistyki i nauk społecznych: Autorka z dużą swobodą porusza się w obrębie tych heterogenicznych, aczkolwiek komplementarnych dla omawianego tematu dziedzin, potrafi kompetentnie przedstawić charakterystyczne dla nich metodologie i adekwatnie je wykorzystać do opisu zebranego korpusu. (Z recenzji wydawniczej dr hab. Elżbiety Jamrozik, prof. UW).